Gouden tijden

Na maanden van anticipatie is de PPWR nu van kracht. Heel verpakkingsland is erin gedoken en probeert er chocola van te maken. Gouden tijden lijken aan te breken voor consultants die de bedrijven wegwijs gaan maken en helpen met interpreteren, implementeren, executeren en rapporteren. <br/><br/> <b>Gesneden koek?</b><br/><br/> Hoe ben ik compliant is een van de zorgen die ik hoor. Simpeler gezegd: Wat moet ik doen en hoe weet ik of ik het goed doe? Wat voor de lezers van Pakkracht misschien gesneden koek is, is dat voor tal van ondernemers niet per se. Behalve groothandelaren in verpakkingen verkopen de meeste bedrijven primair geen verpakkingen maar spullen. Of in de woorden van marketeers: gemak, ervaringen, welbehagen en behoeftebevrediging. Dat eenvoudig comfort staat best ver af van een artikel uit de PPWR als “Verpakkingen die in overeenstemming zijn met de in lid 2 van dit artikel bedoelde gemeenschappelijke specificaties of delen daarvan, worden geacht aan de eisen die zijn vastgesteld in of op grond van de artikelen 5 tot en met 12, 24 en 26 te voldoen voor zover die eisen onder die gemeenschappelijke specificaties of delen daarvan vallen.” <br/><br/> Het zou maar zo kunnen zijn dat er achter tal van burelen de haren uit het hoofd worden getrokken. Was de instructie maar zo makkelijk als het dragen van een gordel. Dat staat in de verkeersreglementen genoteerd als “Bestuurders van een personenauto, een bedrijfsauto, een driewielig motorvoertuig met gesloten carrosserie of een brommobiel en hun passagiers maken gebruik van de voor hen beschikbare autogordel.”. Simpel en het voorkomt een hoop ongelukken. Toch is dit simpel omdat we het weten, logisch is en de kern snappen. Het volledige RVV (Reglement verkeersregels en verkeerstekens) is immers ook een draak van ruim 120 artikelen plus bijlagen. <br/><br/> <b>Zelf aan het stuur</b> <br/><br/> Ik denk dat de PPWR zich ook moet gaan bewijzen in de simpele praktijk van de uitvoering. De kern is een reductie van verpakkingsafval. Op termijn. Feitelijk hoeven we de gordel nog niet meteen te gaan dragen. <br/><br/> De gedachte achter de PPWR is een transitie in de industrie. De uitvoering ligt bij de individuele bedrijven. Die zullen elkaar moeten gaan opzoeken om een reductie in de keten te gaan bewerkstellingen. Lang niet iedereen is een expert in hoe dat moet of kan. Dat hoeft naar mijn optiek ook niet. Je hoeft ook geen automonteur te zijn om een gordel te kunnen dragen. Laten we van elkaar leren, de voorbeelden uit de praktijk in de gaten houden zodat we niet allemaal het wiel aan het uitvinden zijn. Lees de bladen, volg de nieuwsletters en bezoek de beurzen! Laat je inspireren en informeren door best practices. Je staat zelf aan het stuur. en het roer hoeft niet meteen volledig om. De wereld staat al genoeg op z’n kop. Daar helpt helaas geen gordel aan. <br/><br/> <i> This column was published in Pakkracht 57. It was written and published in Dutch.</i> <br/><br/> <i> Picture: Bertelli Fotografia (Pexels) </i> <br/><br/>

Waarlijk?

“Waar?” schrijf ik onder de foto die ik verstuur. De compositie van de foto was zodanig gekunsteld dat met enig speurwerk te zien zou zijn waar we waren. Mijn vrouw keek, als altijd, half geamuseerd, half geïrriteerd toe toen ik de foto maakte. Sommige vrienden zullen anders beweren, maar het is niet zo dat ik uitgebreid en sans gêne elke dis die op tafel komt arrangeer, uitlicht en fotografeer voor de socials. <br/><br/> Dit is voor een spelletje dat ik al jaren met een vriend speel waarbij we aan de hand van een foto de locatie moeten vinden. Op deze foto is de hint de etalageruit met de naam van het restaurant subtiel gereflecteerd in het wijnglas op de bar. De waarheid staat glashelder in beeld en er is geen discussie mogelijk over de juistheid van het antwoord want ik ben de bron van data. Het zal me benieuwen of hij de locatie kan vinden. <br/><br/> “Waarlijk?” vroeg ik toen iemand beweerde dat de milieu-impact van verpakkingen groter is dan die van de luchtvaart. “Jazeker” was het antwoord, “dat heb ik onlangs op een congres gehoord”. Het leek mij sterk maar ik kon het zo snel niet checken. Even daarvoor was er de bewering dat 80% van de kunststof voor verpakkingen wordt gebruikt en dat überhaupt een groot deel van alle olie en gas voor kunststof wordt gebruikt. Ik wilde de impact van verpakkingen op het gebruik en uitputten van fossiele grondstoffen niet bagatelliseren maar dat leken me nogal grote cijfers en niet de getallen waarmee ik bekend was. Er ontspon zich een gesprek waarin allerlei getallen, grootheden, materialen en grondstoffen voorbijkwamen. Was het nou 4% van 5% of 4% van 100%? Spreken we over CO2 of over aantallen, volumes, gewichten? Het leek appels met peren vergelijken? Wat is waar? Is het een eerlijke vergelijking? <br/><br/> Tijd voor reflectie. Thuis het internet ingedoken. De bronnen spreken elkaar niet tegen maar percentages in de data verschillen wel afhankelijk van bijvoorbeeld jaartal, continenten en of het over alleen grondstof of halffabricaat gaat of dat energie en transport is inbegrepen. Hoewel niet glashelder geeft het wel een beeld. Voor de productie van kunststoffen wordt 4-6% van het wereldwijde olie en gas verbruikt. Het aandeel olie en gas dat specifiek aan verpakkingen wordt besteed is 3-5% van het totaal (dat is dan inclusief fossiele energie voor productie alle verpakkingsmaterialen zoals ook glas en staal). 50% van het halffabricaat kunststof wordt gebruikt voor verpakkingen. Dat is dus een ander getal dan de beweerde 80%. Van de totale CO2 uitstoot is de luchtvaart voor zo’n 3% verantwoordelijk ten opzichte van verpakkingen voor 5%. Dus verpakkingen lijken inderdaad een grotere boosdoener. De waarheid ligt in het midden. <br/><br/> Het juiste antwoord op de foto kwam razendsnel. Dat bleek eenvoudig want Google Images gaf het antwoord, niet gehinderd door subtiele reflecties maar gewoon de foto van de bar vergeleken met de database. Helemaal waar. Maar is het ook eerlijk? Waarlijk? <br/><br/> <i> This column has been published in Pakkracht 56. It was written and published in Dutch.</i> <br/><br/> <i> Picture: Alexas Fotos (Pixaby)</i> <br/><br/>

Verpakken doe je samen

Het verpakken van producten is een complexe samenwerking tussen talloze partijen. Van ontwerp en grondstoffen tot productie en logistiek: niemand kan dit proces alleen volbrengen. Dit vraagt om een gezamenlijke aanpak waarbij alle ketenpartners samenwerken om innovaties en verduurzaming mogelijk te maken. Zelfs bij iets ogenschijnlijk eenvoudigs als een potlood zijn duizenden mensen betrokken, zoals Leonard L. Read beschrijft in zijn essay "I, Pencil." Voor verpakkingen geldt dit in nog grotere mate. <br/><br/> In een wereld waar duurzaamheid, wetgeving en consumentenverwachtingen steeds belangrijker worden, is overzicht essentieel. Maar hoe pak je dat aan? Hoe zorg je dat alle betrokkenen, van MKB tot multinationals, op één lijn zitten? Om bedrijven hierin te ondersteunen, is de Packaging Jellyfish ontwikkeld: een innovatieve tool die inzicht biedt in de volledige verpakkingsketen. <br/><br/> <b>Wat is de Packaging Jellyfish?</b> <br/><br/> De Packaging Jellyfish is een holistisch model dat alle stappen en functies binnen de verpakkingsketen in kaart brengt. Het helpt bedrijven inzicht te krijgen in de complexe interacties tussen functies zoals beschermen, communiceren, en logistieke optimalisatie. Deze functies kunnen elkaar versterken, maar ook conflicteren: denk aan de uitdaging om een verpakking voedselveilig te houden én gemakkelijk te openen voor de consument. <br/><br/> De Packaging Jellyfish visualiseert dit proces op een unieke manier: <br/><b>De rand van de jellyfish</b>: de 30 stappen in de keten, van grondstof tot afvalverwerking. <br/><b>Het lichaam van de jellyfish</b>: de verschillende functies van een verpakking, zoals beschermen, bundelen en communiceren. <br/><b>De tentakels</b>: verdiepende kennis en inzichten om tot betere beslissingen te komen. <br/><br/> De tool helpt bedrijven om relevante stakeholders in de verpakkingsketen te identificeren, effectief samen te werken en gericht de juiste informatie te delen of te vragen. Dit biedt niet alleen kansen om de lineaire keten circulair te maken, maar stimuleert ook gesprekken over ontwerp en innovatie met zowel bestaande als nieuwe partners. Zo kan bijvoorbeeld worden onderzocht hoe de primaire verpakking kan worden aangepast om transportverpakkingen te verduurzamen, of andersom. <br/><br/> <b>De 30 stappen: van grondstof tot grondstof</b> <br/><br/> Het model deelt de verpakkingsketen op in 30 stappen, ondergebracht in vijf hoofdgroepen: 1. Grondstoffen en halffabricaten 2. Verpakking 3. Product-verpakkingscombinatie 4. Logistiek en point-of-sales 5. Afval en recycling <br/> <br/> Daarnaast zijn er zes functiegebieden geïdentificeerd, zoals ontwerp, verspreiding en gebruik. Dit overzicht maakt het mogelijk om conflicten tussen functies te herkennen en op te lossen. Bijvoorbeeld: hoe zorg je voor een lichtgewicht verpakking die toch sterk genoeg is voor transport? Of hoe combineer je een duurzame verpakking met wetgevingseisen en consumentengemak? <br/><br/> <b>Hoe werkt het in de praktijk?</b> <br/><br/> Om professionals te ondersteunen bij het toepassen van de Packaging Jellyfish, wordt deze tool ingezet tijdens opleidingen en trainingen. Zo biedt het KIDV de training ‘Duurzaam verpakken in de keten’, waarin deelnemers leren hoe ze hun verpakkingsketen analyseren, stakeholders betrekken en duurzame keuzes maken. Met tools zoals de Packaging Jellyfish helpt de training bedrijven verpakkingen te ontwikkelen die voldoen aan wetgeving en duurzaamheidseisen. <br/><br/> Daarnaast is een van de toepassingen van de Packaging Jellyfish te vinden in de cursus Packaging Projectmanager. We gebruiken de Packaging Jellyfish als startpunt in de cursus, waarmee deelnemers leren hoe ze verpakkingen ontwerpen die voldoen aan complexe eisen. Hierbij ligt de nadruk op samenwerking tussen stakeholders en het begrijpen van de keten, van ontwerp tot recycling. Door de interactie tussen de 30 stappen in het model te begrijpen, kunnen professionals gericht verbeteringen aanbrengen in het verpakkingsproces. <br/><br/> <b/>De kracht van samenwerken</b> <br/><br/> De Packaging Jellyfish helpt bedrijven niet alleen om verpakkingsprocessen te verbeteren, maar ook om nieuwe en bestaande stakeholders bij elkaar te brengen. Door met elkaar in gesprek te gaan over ontwerp en innovatie, ontstaan oplossingen die bijdragen aan een duurzamere en efficiëntere verpakkingsketen. <br/><br/> Voor bedrijven – en zeker voor MKB’ers – biedt de Jellyfish een helder overzicht en concrete handvatten om aan de slag te gaan. Of je nu net begint met verduurzaming of al verder gevorderd bent, de Jellyfish is een onmisbare tool voor de uitdagingen van vandaag en morgen. <br/><br/> <i> This article has been published in EVMI (edition 8, December 2024). It was written and has been published in Dutch.</i> <br/><br/> <i> Picture: Scott Webb (Pexels) </i> <br/><br/>

Van elastiek

Niks zo rekkelijk als een elastiekje of het moeten de principes zijn van politici na verkiezingstijd. En zo zit er in elk cliché wel een kern van waarheid. <br/><br/> Zelf belichaam ik het cliché van de Hollandse kaaskop. Niet per se vanwege een blozende toet en al helemaal niet vanwege een kapsel als goudgeel stro. Maar ik vind niets zo lekker als twee sneetjes met kaas ertussen. Heerlijk. Het doet er niet toe op welk brood. Of het nou een Pousse-Lent van het Vlaaamsch Broodhuys is of doorsnee volkoren van de super om de hoek. Voor een broodje kaas kun je me wakker maken. <br/><br/> De kaas daarentegen doet er wel toe! Daarvoor ga ik toch het liefst naar de kaasboer voor een flink stuk smeuïge boerenkaas. Plat afgesneden en tenminste 2 vingers dik. Het valt me op dat geen enkele kaasboer dat stuk kaas een beetje fraai en zonder elastiekje in een kaaspapiertje weet te verpakken. Bijna allemaal frommelen ze het papier er wat onhandig omheen en gebruiken dan een elastiekje om dat bundeltje kindergarten-origami bij elkaar te houden. Als het de kaasboer van dienst in een enkel geval zonder elastiekje lukt dan komt er een plakbandje bij te pas. <br/><br/> Lekker boeien zou je denken, dan vouw je toch zelf je papiertje er goed omheen. Dat is het fijne van zulke flexibele verpakking. Maar met tenminste 600 kaaswinkels in Nederland die samen al gauw 2 miljoen stukken kaas per maand verkopen betekent dat dus 2 miljoen elastiekjes. Elke maand weer. Alle grondstoffen, hulpstoffen, water, energie, transport onnodig verbruikt. <br/><br/> Elastiekjes worden niet uit de afvalstroom gesorteerd, kunnen niet worden gerecycled, breken langzaam af en vervuilen dus milieu of worden verbrand. Vogels en andere dieren zien elastiekjes aan voor een lekker hapje en sterven met een verzadigde buik vol elastiekjes van de honger. Ik bedank elke keer weer voor het elastiekje maar zelfs voor zo’n heavy user als ik scheelt dat hooguit 40 elastiekjes per jaar. Dat terwijl je een blok kaas ook perfect, als een cadeautje, kan verpakken zonder elastiekje. In 4 simpele stappen: kaas in het midden van het papier leggen, papier aan de lange zijde van de kaas omhoog tegen elkaar, vervolgens al oprol-vouwend dichtvouwen tegen de kaas, ten slotte het papier aan de beide korte zijden opvouwen alsof je een boek inpakt en onder het pakketje kaas vouwen. Dit werkt voor grote blokken, fikse punten, kleine Franse kaasjes, etc. Elke kaasboer kan dit en het scheelt heel eenvoudig enorm veel milieuschade, doen dus! <br/><br/> Zoals zo vaak is de milieu impact van het product vele malen groter dan de verpakking en dat geldt zeker voor kaas. Dus ik zal ook mijn kaasconsumptie moeten heroverwegen. Als het op principes aankomt dan kunt je je ze zo ver oprekken als je wilt, maar op een gegeven moment schieten ze keihard terug. <br/><br/> <i> This column has been published in Pakkracht 55. It was written and has been published in Dutch.</i> <br/><br/> <i> Deze column verscheen in Pakkracht 55. </i> <br/><br/> <i> Foto: Monserrat Soldu (Pexels)</i> <br/><br/>