Een aantal enthousiastelingen van de Vereniging Nederlandse Verpakkingskundigen (VNV) had het plan opgevat om na te denken over de toekomst van verpakken. Die toekomst werd ruim geformuleerd en strekte tot ver in de tweede helft van deze eeuw.

Kinderen van onze tijd

Er werden niet per se doelen gesteld, maar in het licht van de veranderende wereldorde, ambities en wetgeving, was het toch meer dan alleen een aardige gedachtenexercitie. Waar gaat het heen? Wat is de rol van onze industrie en hoe kunnen we hier actief, zinvol en positief in acteren? Verpakken is tenslotte toch de bijna belangrijkste bijzaak in de wereld.

De eerste sessie, waaraan ook ik mocht meedoen, leverde sowieso al leuke gesprekken en inzichten op. En zoals elke voorspeller, zijn ook wij kinderen van onze tijd, want het ging over machtsorde, bevolkingsdynamiek, voedselvoorziening en beeldvorming. Voor de toekomst staan nog meer sessies gepland om verder door te denken en die gedachten uit te werken. Dus houdt de VNV in de gaten!

Ook in het licht van de PPWR is het relevant. Want alhoewel deze inmiddels is geëffectueerd, worden sommige aspecten - zoals normering - pas in de toekomst duidelijk, terwijl bedrijven nú al keuzes moeten maken over hun bedrijfsvoering.

Imposante snor

Voor mij was het ook aanleiding om me te verdiepen in voorspellen en voorspellers. Drie voorspellers vielen mij daarbij op: Peter Timofeeff, Chriet Titulaer en Isaac Asimov.

Peter was meteoroloog rondom de eeuwwisseling. Met een brede glimlach, bekroond door een nog bredere, imposante snor, bracht hij het weerbericht in onze huiskamers. Het weer voorspellen gaat met behulp van veel data, over een beperkt domein, voor de heel korte termijn. Peter schetste dus vaak een behoorlijk accuraat toekomstbeeld. Soms was dat de gedroomde toekomst van een lekker zonnetje, maar over hittegolven ging het niet.

De wondere wereld

De koude oorlog liep op zijn eind toen Chriet de maakbare toekomst van in en om het huis voorspelde. Iedereen ouder dan dik veertig herinnert zich Chriet nog wel, en ook als je wat jonger bent, heb je hem wel eens voorbij zien komen in hilarische filmpjes over de wondere wereld. Aan de hand van de toen nieuwste technische snufjes voorspelde hij een nabije toekomst met videorecorders en huishoudrobots.

Wat hij toen toonde waren veelbelovende, maar lompe apparaten. Denk aan een mobiele telefoon, zo groot als een fietsmand. Wat achteraf vooral inzichtelijk wordt, is dat het merendeel van de voorspelde techniek nu alweer achterhaald of overbodig is. Iedereen heeft nog wel ergens in huis tientallen apparaten opgeslagen, voor ooit, of ze met succes aan de straatstenen weten te slijten. Maar met zijn olijke kabouterbaard straalde Chriet vertrouwen uit in een toekomst waar gemak de mens dient.

Dystopie en utopie

Onderzoeker, wetenschapper en hoogleraar Isaac Asimov was bovenal schrijver. Hij heeft honderden boeken op zijn naam staan. Sommige populair-wetenschappelijk, het merendeel sciencefiction. Fantasierijke, voorspellende verhalen die zich afspeelden in de verre toekomst en op verre planeten. Hij schreef over een periode van vele decennia tijdens de koude oorlog.

Zijn verhalen ademen de dreiging van dystopie en de hoop van utopie. De gevolgen van domme atoomoorlogen of de kracht van een vredige, rationele samenleving. Er komen hologrammen in voor en een soort internet. Hij bedacht in 1942 de drie wetten van robotica, die nu heel actueel zijn in het licht van AI. Maar hoe modern hij de toekomst ook schetst, in bijna elk verhaal wordt een dikke sigaar opgestoken.

Toekomst voorspellen is wensdenken, gegrond in het heden. De foutmarge van de voorspelling is recht evenredig aan de toekomstige tijd.

Ik wens ons bij de VNV veel inspiratie, maar ik vermoed dat we er flink naast zullen blijken te zitten.

Deze column verscheen in Pakkracht 60.

Foto: Mac Mullins (Pexels)

Stefan Hermsen

Manager Packademy

Share this post